Ο κόλπος και το κόλπο που ξεπλένει στην Ελλάδα το ρωσικό πετρέλαιο

Ο κίνδυνος ρύπανσης του θαλάσσιου περιβάλλοντος παραμονεύει όσο τα τάνκερ ανοικτά της Λακωνίας μεταγγίζουν καύσιμα εν πλω

Εκτεθειμένος ανά πάσα στιγμή σε κίνδυνο σοβαρής ρύπανσης από πετρελαιοειδή είναι ο Λακωνικός Κόλπος, τα οικοσυστήματα και οι τοπικές οικονομίες της περιοχής, λόγω της συγκέντρωσης στην περιοχή καθημερινά άνω των 20 δεξαμενόπλοιων που μεταγγίζουν εν πλω αργό πετρέλαιο πάσης προέλευσης οριακά στα έξι ναυτικά μίλια και σε διεθνή ύδατα.

Αποκαλυπτικό ρεπορτάζ του Γιάννη Μπαζαίου στην Εφημερίδα των Συντακτών περιγράφει το επικίνδυνο «πάρτι» των τάνκερ στον Λακωνικό Κόλπο με τις μεταφορτώσεις πετρελαίου εν πλω  από το ένα πλοίο στο άλλο. Επισημαίνει πως το αδιαχώρητο στον Λακωνικό Κόλπο συνεχίζεται εδώ και επτά μήνες με την κυβέρνηση και το υπουργείο Ναυτιλίας σε ρόλο… «παρατηρητή».

Η συγκέντρωση των τάνκερ στον συγκεκριμένο Κόλπο έγινε αφότου η Ελλάδα επέκτεινε στο Ιόνιο τα εγχώρια ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια. Αφότου «έκλεισε» το Ιόνιο για τέτοιες δραστηριότητες, τα τάνκερ μεταφέρθηκαν ανατολικότερα.

Η νέα περιοχή μεγάλης συγκέντρωσης των τάνκερ λειτουργεί όπως αναφέρει το ρεπορτάζ της εφημερίδας ως «προστατευμένο λιμάνι» και επειδή βρίσκεται πέραν των έξι ναυτικών μιλίων (περίπου 11 χλμ από τις ακτές) τα τάνκερ δεν ελέγχονται ούτε για το φορτίο, ούτε για τις δραστηριότητες, ούτε πληρώνουν τα υπέρογκα τέλη ελλιμενισμού που θα κατέβαλλαν σε αντίστοιχη περίπτωση.

Τα τάνκερ που πλέουν στον Λακωνικό Κόλπο φέρουν διάφορες σημαίες (π.χ. Λιβερίας, Νησιών Κέιμαν κ.ά.) και ανήκουν ή σχετίζονται με ελληνικές εφοπλιστικές εταιρίες. Τα περισσότερα έχουν ξεκινήσει από ρωσικά και τουρκικά λιμάνια ή από τον Περσικό Κόλπο και την Ελλάδα.

Το σημερινό στιγμιότυπο από την ιστοσελίδα marine traffic η οποία καταγράφει τις κινήσεις των πλοίων παγκοσμίως είναι χαρακτηριστικό!

Σε πρόσφατο ρεπορτάζ του κρατικού γερμανικού τηλεοπτικού καναλιού ZDF βιντεοσκοπήθηκαν μεταφορτώσεις πετρελαιοειδών και από τάνκερ της ρωσικής κρατικής ναυτιλιακής εταιρείας SCF.

Σε μεγάλο μέρος των εξαγωγών ρωσικού πετρελαίου, η προέλευση «μασκάρεται» στα μέρη μας (σε διεθνή ύδατα), επιτρέποντας σε τάνκερ κάθε σημαίας να καλύπτονται ασφαλιστικά και να μην επηρεάζονται π.χ. από τις δυτικές κυρώσεις έναντι της Ρωσίας.

Η μεταφόρτωση αργού πετρελαίου από πλοίο σε πλοίο (ShipToShip/STS) σε διεθνή ύδατα θεωρείται παλιά πρακτική στην οποία ειδικεύονται πολλές ελληνικές ή κυπριακές εταιρείες με την παροχή υπηρεσιών logistics, προσωπικού, ρυμουλκών και ειδικών μπαλονιών ασφαλείας.

Από την έρευνα προέκυψε ότι ανάλογες δραστηριότητες μεταφόρτωσης πετρελαιοειδών πραγματοποιούνται τους τελευταίους μήνες και ανοιχτά της Νότιας Εύβοιας, ενώ σε διαφήμιση κυπριακής εταιρείας (με παρουσία και σε Καλαμάτα – Γύθειο) αναφέρεται πως καλύπτει μεταφορτώσεις και στα διεθνή ύδατα Ελλάδας – Τουρκίας ανοιχτά της Λήμνου ή έξω από τη Μάλτα.

Ο υπουργός Ναυτιλίας Γιάννης Πλακιωτάκης παραδέχεται μεν ότι «οι περιγραφόμενες δραστηριότητες εντός του Λακωνικού Κόλπου αφορούν μεταγγίσεις πετρελαιοειδών φορτίων μεταξύ δεξαμενόπλοιων», αλλά αποφεύγει να αναλάβει οιαδήποτε πρωτοβουλία με το πρόσχημα ότι οι δραστηριότητες αυτές (με πιθανώς σοβαρούς κινδύνους για το περιβάλλον όπως π.χ. μία μεγάλη πετρελαιοκηλίδα) γίνονται σε διεθνή ύδατα «ήτοι σε απόσταση μεγαλύτερη των έξι ναυτικών μιλίων από τις ακτές, κατά τη διάρκεια των οποίων τα συμμετέχοντα πλοία δεν προσεγγίζουν εντός ελληνικών χωρικών υδάτων». Αναφέρει επίσης ότι «οι κινήσεις των πλοίων που συμμετέχουν σε διεργασίες “STS Transfer” παρακολουθούνται από τις τοπικές Λιμενικές Αρχές, μέσω του συστήματος AIS, σε πραγματικό χρόνο και σε περίπτωση που διαπιστωθεί οποιαδήποτε παράβαση όπως η είσοδος των πλοίων εντός ελληνικών χωρικών υδάτων, εκκινείται η διαδικασία επιβολής νόμιμων κυρώσεων» κ.ά.

Με τον τρόπο αυτό το υπουργείο Ναυτιλίας αρκείται σε ρόλο «θεατή» και «παρατηρητή» αποφεύγοντας μέτρα πρόληψης που θα μπορούσαν να αποτρέψουν νέο περιβαλλοντικό έγκλημα όχι μόνο από πιθανή ρύπανση με πετρέλαιο στη διάρκεια «μετάγγισης» από πλοίο σε πλοίο αλλά και από την πιθανή ρίψη λυμάτων με απορρίμματα.