Πριν 65 χρόνια, στις 9, 10 και 11 Σεπτέµβρη 1955 γράφτηκαν µερικές από τις πιο µαύρες σελίδες της ιστορίας του κοµµουνιστικού κινήµατος. Τα γεγονότα της Τασκένδης αποτέλεσαν το πρελούδιο της πραξικοπηµατικής επιβολής του ρεβιζιονισµού στο ελληνικό κίνηµα, από το Χρουστσωφικό ρεβιζιονισµό (που προετοίµαζε την περίοδο εκείνη το διαβόητο 200 συνέδριο) και τα όργανά του στο ελληνικό κίνηµα, ηττοπαθείς οππορτουνιστές, διαγραµµένους και διάφορα άλλα αντικοµµατικά στοιχεία που προστάτευσε, περιµάζεψε και οργάνωσε εναντίον του κόµµατος.
Τα γεγονότα της Τασκένδης δεν έγιναν γνωστά στον καιρό τους στην Ελλάδα και παραµένουν σε σηµαντικό βαθµό άγνωστα, ακριβώς γιατί ο ρεβιζιονισµός, έκανε ότι µπορούσε για να αφανίσει τα ίχνη του, διαστρεβλώνοντας και θάβοντας τα ιστορικά γεγονότα, που πρέπει να γίνουν γνωστά.

Σεπτέµβριος 1955. Επιφανειακά είναι όλα 11ρεµα στην Τασκένδη, µία όµορφη πόλη της (πρώην) Σ.Σ.Δ. του Ουζµπεκιστάν. Όµως, όπως και σε όλη τη Σοβιετική Ένωση µετά το θάνατο του Στάλιν, τίποτα δεν ήταν όπως παλιά’ αντεπαναστατικές, αντισοσιαλιστικές διεργασίες ξετιλύγονταν που προµήνυαν την τελική επικράτηση του χρουστσιωφικού ρεβιζιονισµού. Πολύ πριν από το 200 Συνέδριο του ΚΚΣΕ (Φλεβάρης 1956) γίνεται προσπάθεια απ’ τη µεριά της χρουστσιωφικής κλίκας να βρει στηρίγµατα και στο διεθνές κοµµουνιστικό κίνηµα προωθώντας ακόµη και αντικοµµατικές επεµβάσεις, µε τελικό στόχο την ανατροπή της επαναστατική ς γραµµής. Το ΚΚΕ ήταν το πρώτο κόµµα που δέχτηκε την επέµβαση του χρουτσιωφικού ρεβιζιονισµού στα εσωτερικά του. Η χρουτσιωφική κλίκα, εκµεταλλευόµενη τις ιδιόµορφες συνθήκες που δηµιουργήθηκαν στο ΚΚΕ µετά την ήττα του Δηµοκρατικού Στρατού Ελλάδας (Δ.Σ.Ε.), διάλεξαν την κοµµατική οργάνωση Τασκένδης για να επιβάλλουν τη ρεβιζιονιστική γραµµή τους στο ΚΚΕ. Η οργάνωση της Τασκένδης ήταν η µεγαλύτερη του κόµµατος και σ’ αυτήν συµµετείχε η «αφρόκρεµα» του επαναστατικού ένοπλου αγώνα, πολιτικοί πρόσφυγες µέλη του Δ.Σ.Ε. «Αν έβαζαν χέρι» σ’ αυτή την οργάνωση λογαριάζαν ότι θα µπορούσαν εύκολα να επιβάλλουν τη ρεβιζιονιστική τους γραµµή σε όλο το ΚΚΕ. Έτσι µπήκε σε εφαρµογή το σχέδιο της ρεβιζιονιστικής ηγεσίας του ΚΚΣΕ για την ανατροπή της πολιτικής γραµµής και της νόµιµης ηγεσίας του ΚΚΕ. Εξαγόρασαν συνειδήσεις, έδωσαν υποσχέσεις και εκµεταλλεύτηκαν την αγάπη των µελών του κόµµατος για το κόµµα των Λένιν – Στάλιν. Όµως, οι καρποί από το καταχθόνιο έργο τους ήταν ασήµαντοι. Η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτικών προσφύγων µπόρεσε έγκαιρα να ξεχωρίσει το µαύρο και το άσπρο. Οι αντικοµµατικές µέθοδοι που χρησιµοποιήθηκαν από τα τοπικά σοβιετικά στελέχη, έδωσαν τη δυνατότητα στους κοµµουνιστές µέλη του ΚΚΕ της Τασκένδης, εκτός από έναν ασήµαντο αριθµό, να ξεκαθαρίσουν µόνοι τους χάρη στην πολιτική τους ωριµότητα, µιας και από τη µια απουσίαζε η άµεση καθοδήγηση της ΚΕ. και από την άλλη το γραφείο της ΚΕ. της Τασκένδης – όπως θα δούµε – είχε εξαγοραστεί από τους ρεβιζιονιστές του Χρουτσιώφ Η αντεπαναστατική φράξια που οργανώθηκε αποµονώθηκε από τη µεγάλη πλειοψηφία της κοµµατικής οργάνωσης Τασκένδης (Κ.Ο.Τ.).

Τα αιµατηρά γεγονότα
Η άφιξη στην Τασκένδη των αντιπροσώπων του Π.Γ. της ΚΕ. του κόµµατος και του ηγέτη του Νίκου Ζαχαριάδη άνοιξε το δρόµο για την πλήρη αποκάλυψη της ρεβιζιονιστικής φράξιας της Κ.Ο.Τ. Αυτό ανάγκασε τους φραξιονιστές και τους σοβιετικούς καθοδηγητές τους να αφήσουν στην άκρη τα προσχήµατα και να ξεκινήσουν και ανοιχτές αντικοµµατικές ενέργειες ενάντια στα µέλη του Π.Γ. Η φράξια έφτασε µέχρι του σηµείου να οργανώσει προβοκατόρικη επίθεση ενάντια στο Ν. Ζαχαριάδη γ.γ. του κόµµατος µε πρωταγωνιστή τον τραµπούκο Έξαρχο, ο οποίος επιτέθηκε και χτύπησε το γ.γ. µέσα στο χώρο των γραφείων της ΚΕ. Παράλληλα έφθαναν στα γραφεία της ΚΕ. από τις διάφορες πολιτείες σύντροφοι χτυπηµένοι από τις επιθέσεις των κατά τόπους Όργανωµένων µπράβων των φραξιονιστών.
Το κλιµάκιο της ΚΕ. του ΚΚΕ είχε υποχρέωση να επέµβει για να µπει τέρµα στην ανοιχτή φραξιονιστική δουλειά του γραφείου της κοµµατικής επιτροπής (ΚΕ.) της Κ.Ο.Τ. Με απόφασή του στις 9 του Σεπτέµβρη 1955 καθαιρεί το γραφείο ΚΕ. της Κ.Ο.Τ. και τοποθετεί προσωρινό γραφείο από στελέχη της οργάνωσης. Η πράξη αυτή υπαγορεύονταν σαφώς από το καταστατικό του κόµµατος, όµως εξαγρίωσε τους φραξιονιστές και τους σοβιετικούς υποκινητές τους, οι οποίοι χωρίς καθόλου να διστάσουν την ίδια µέρα εξαπολύουν την αιµατηρή επίθεσή τους ενάντια στην ΚΕ. του ΚΚΕ και την Κ.Ο.Τ., που την υποστήριζε.
Παρακολουθώντας την πορεία των γεγονότων (οι επιβεβαιωµένες µαρτυρίες που υπάρχουν είναι πάρα πολλές) της 9ης Σεπτέµβρη θα ήταν λάθος να νοµιστεί ότι τα προκάλεσε αποκλειστικά η καθαίρεση του φραξιονιστικού γραφείου. Η απόφαση για την καθαίρεσή του ήταν µόνο η αφορµή που επιτάχυνε την εκδήλωση της γενικής επίθεσής τους και η οποία είχε οργανωθεί από προηγούµενα. Οι απειλές τους τις η µέρες του Σεπτέµβρη ότι: «θα χυθεί αίµα» µαρτυρούσαν ότι το σχέδιο είχε καταστρωθεί και είτε έτσι είτε αλλιώς θα έµπαινε σε εφαρµογή, όπως και έγινε.
Το κλιµάκιο της ΚΕ. του ΚΚΕ το βράδυ της 9ης Σεπτέµβρη ανακοίνωσε στις 14 πολιτείες (διοικητική διάρθρωση της πόλης) την απόφαση του για την καθαίρεση του γραφείου Της ΚΕ. της ΚΟ.Τ.
Η απόφαση αυτή επιδοκιµάστηκε από τη µεγάλη πλειοψηφία (11 από τις 14 οργανώσεις) σε τρεις όµως πολιτείες όπου οι ρεβιζιονιστές είχαν πλειοψηφία οργανώθηκε επίθεση ενάντια στους αντιπροσώπους του κλιµακίου µέχρι ξυλοδαρµού, ενώ άλλες οµάδες φραξιονιστών συγκεντρώθηκαν στην 7η πολιτεία, όπου βρίσκονταν και τα γραφεία της καθοδήγησης, που χρησιµοποιούνταν τώρα από το κλιµάκιο της Κεντρικής Επιτροπής. 400 άτοµα «µπούκαραν» στο χώρο των γραφείων, µε στόχο να εξοντωθεί ο σ. Ζαχαριάδης, ο οποίος έτυχε να µην είναι εκείνη την ώρα εκεί. Χρησιµοποιώντας ξύλα, σίδερα κ.λπ. επιχείρησαν να καταλάβουν τα γραφεία, να εξοντώσουν αυτούς που ήταν µέσα και να γίνουν έτσι πραξικοπηµατικά κύριοι της κατάστασης κι όπως υπολόγιζαν και του κόµµατος. Τα µέλη του Π.Γ. του κόµµατος κι άλλοι σύντροφοι που βρίσκονταν µέσα αµύνθηκαν όπως µπορούσαν. Καταµατωµένοι απέκρουσαν τις επιθέσεις των τραµπούκων χρησιµοποιώντας ό,τι έβρισκαν. Η εικόνα αυτή φάνταζε παράξενα στους απλούς σοβιετικούς πολίτες της Τασκένδη ς, που λίγο µακρύτερα παρακολουθούσαν µε περιέργεια και ανησυχία τα γεγονότα. Το υπουργείο Εσωτερικών και η τοπική αστυνοµία, παρ’ ότι ειδοποιήθηκαν, ουτε που πλησίασαν στα γεγονότα. Ο Σαακωφ όµως, µέλος του υπουργικού συµβουλίου του Ουζµπεκιστάν, υπεύθυνος για τους Έλληνες πολιτικούς πρόσφυγες, µαζί µε τον αρχιφραξιονιστή Δηµητρίου παρακολουθούσαν τις φάσεις της επίθεσης µαζί. Εξάλλου, η εξέλιξη των γεγονότων αναµένονταν κατά τη γνώµη των πραξικοπηµατιών να καθορίσει τα πράγµατα στην Κ.Ο.Τ

Τα τραγικά νέα ταξίδεψαν αστραπιαία σε όλες τις πολιτείες της πόλης. Από κάθε πολιτεία κατέφθαναν πυκνές οµάδες κοµµουνιστών µε κατεύθυνση στο γραφείο της ΚΕ. του ΚΚΕ. Όπως ήταν επόµενο οι φραξιονιστές µη ξέροντας στην αρχή τον αριθµό των επερχοµένων προσπάθησαν να τους εµποδί.σουν βίαια, για να µην πλησιάσουν στα γραφεία της ΚΕ., όπου συνεχίζονταν η πολιορκία και οι αλλεπάλληλες επιθέσεις. Βαρύς ήταν ο απολογισµός σε αίµα του αποτρόπαιου αυτού εγκλήµατος που οργανώθηκε και καθοδηγήθηκε στα κρυφά από τους ρεβιζιονιστές του ΚΚΣΕ. Νεκροί ευτυχώς δεν υπήρχαν. Υπήρξαν όµως πολλοί χτυπηµένοι αλλά τραυµατίες από µαχαίρια και φαλτσέτες υπήρχαν µόνο από την πλευρά των υπερασπιστών της ΚΕ.

Μετά Τα γεγονότα. Προς το 20ο συνέδριο του ΚΚΣΕ
Από τη µεριά του ΚΚΕ γίνεται σαφής προσπάθεια να λυθούν ενωτικά τα προβλήµατα. Ο Ν. Ζαχαριάδης φθάνοντας στην Τασκένδη συγκάλεσε ολοµέλεια της παλαιάς Κομ. Επιτροπ..Τασκένδης (µαζί µε τα καθαιρεµένα απ’ το κλιµάκιο της ΚΕ. του ΚΚΕ µέλη του πρώην γραφείου της Κομμ.Ε. της Τασκένδη ς) και πρότεινε στην ολοµέλεια να εγκρίνει ένα νέο προσωρινό γραφείο της Κοµµατικής Επιτροπής που θα διενεργούσε τη διαδικασία των εκλογών για την ανάδειξη νέων κοµµατικών οργάνων. Η πλειοψηφία της Ολοµέλειας τάχθηκε µε την πρόταση του γ.γ. του κόµµατος, η δε µειοψηφία που αποτελούσε και το επιτελείο της 0πορτουνιστικής φράξιας, οι αρχηγοί και τα πρωτοπαλίκαρα των αιµατηρών γεγονότων του Σεπτέµβρη Δηµητρίου, Καρτσούνης, Χάτουρας, Ρούνης, Οικονόµου, Φουρκιώτης κ.λ.π. απεχώρησαν από την Ολοµέλεια. Αρνήθηκαν να πειθαρχήσουν στην απόφαση της πλειοψηφίας, παίρνοντας επισήµως και τη µορφή της αντικοµµατικής φράξιας. Την Ολοµέλεια παρακαλούθησε και µ.έλος της ΚΕ. του ΚΚΣΕ, ειδικά απεσταλµένος από τη Μόσχα, όπως επίσης ανακοινώθηκε και απόφαση του προεδρείου της ΚΕ. του ΚΚΣΕ. Η εκλογική διαδικασία και καταγραφή στις οργανώσεις βάσεις κατέδειξε την συντριπτική υπεροχή των υγειών δυνάµεων της κο.Τ. σε βάρος της φράξιας και την οπαδών της και προσδιόριζε τις ακριβείς προοπτικές για τη σύνθεση του οργάνου που θα αναδείχνονταν στην καθοδήγηση της Κ.Ο.Τ. Οι διαδικασίες ολοκληρώνονται και τυπικά λίγες ηµέρες πριν τη διεξαγωγή του 200υ συνεδρίου του Φλεβάρη του 1956′ ξαφνικά και αµέσως µετά την επιστροφή του Χρουτσιώφ από το ταξίδι τους στις Ινδίες ειδοποιείται από την ΚΕ. του ΚΚΣΕ η Κ.Ο.Τ. να µην πραγµατοποιήσει τη συνδιάσκεψη και ο Ν. Ζαχαριάδης να φύγει για τη Μόσχα. Από τότε χάνεται η επαφή του γ.γ. µε την Κ.Ο.Τ. και το κοµµατικό σώµα δεν πραγµατοποιείται. Συναισθήµατα λύπης και πίκρας, ανακατεµένα µε αγωνία για την τύχη του κόµµατος, ένιωθαν οι κοµµουνιστές που έβλεπαν πια ξεκάθαρα ότι το καταστατικό τους δικαίωµα να είναι νοικοκυραίοι στο κόµµα τα µέλη του το αφαιρούσε βίαια µία ξετσίπωτη, αντιδιεθνιστική, αντιµαρξιστική, αντιλενινιστική επέµβαση της καθοδήγησης του ΚΚΣΕ. Ταυτόχρονα αναδυκνύεται κυρίαρχα πλέον η πολιτικοίδεολογική πλευρά των γεγονότων. Με τη ρεβιζιονιστική στροφή στο 200 Συνέδριο του ΚΚΣΕ η φράξια της οργάνωσης της Τασκένδης εκεί έχει τη ρίζα της και από εκεί εφοδιάζει το θεωρητικό της οπλοστάσιο. Με το 200 συνέδριο η φράξια ήταν µειοψηφία της τάξεως του 20%, γεγονός που αναδεικνύει τον πραγµατικό της ρόλο να υποτάξει πραξικοπηµατικά το κόµµα στη ρεβιζιονιστική γραµµή του Χρουστσώφ. Και µετά τα γεγονότα της Τασκένδης ξετυλίχτηκε ένα πραγµατικό κυνηγητό των κοµµουνιστών, όχι µόνο στην πρώην Σ.Ε. αλλά και στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης εκβιασµοί, εξορίες, φυλακίσεις ήταν η ανταµοιβή γι’ αυτούς που έδωσαν ό,τι πολυτιµότερο για την υπόθεση της επανάστασης και του σοσιαλισµού. Στην 6η Ολοµέλεια του Μάρτη του 1956 ολοκληρώνεται η επέµβαση κι από τότε το ΚΚΕ βαδίζει πιστά στα χνάρια του ρεβιζιονισµού. Παράλληλα όµως τα ίδια τα γεγονότα αποτέλεσαν και την πρώτη µεγάλη εκδήλωση αντίστασης των Ελλήνων κοµµουνιστών στο ρεβιζιονισµό.

Γιάννης Μακρίδης