Χρήστος  Κάτσικας

Πρότυπα και Πειραματικά σχολεία – Τι κρύβεται πίσω από την ενίσχυσή τους

 Σχολικό «Μάννα» ή νέα συρματοπλέγματα;

            Την Δευτέρα 23 Αυγούστου έληξε η προθεσμία για την ηλεκτρονική αίτηση για απόσπαση μόνιμου εκπαιδευτικού/προσωρινή τοποθέτηση νεοδιόριστου εκπαιδευτικού ενός (1) διδακτικού έτους για τη κάλυψη κενής θέσης Προτύπων (Π.Σ.) ή Πειραματικών Σχολείων (ΠΕΙ.Σ.), που είχε προκηρύξει η Διοικούσα Επιτροπή Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων (ΔΕΠΠΣ) του Υπουργείου Παιδείας.

            Θυμίζουμε ότι η ΔΕΠΠΣ με την «Προκήρυξη πλήρωσης κενών θέσεων εκπαιδευτικών στα Πρότυπα Σχολεία (Π.Σ.) και Πειραματικά Σχολεία (ΠΕΙ.Σ.) κατά το Σχολικό έτος 2021-2022» επιχείρησε να καλύψει την ανάγκη έγκαιρης στελέχωσης των Προτύπων και Πειραματικών Σχολείων από εκπαιδευτικούς αυξημένων ακαδημαϊκών προσόντων όλων των κλάδων και ειδικοτήτων της δημόσια εκπαίδευσης, καλώντας τους εκπαιδευτικούς της δημόσιας πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οι οποίοι έχουν τουλάχιστον πενταετή διδακτική υπηρεσία σε σχολική μονάδα και επιθυμούν να αποσπαστούν, για ένα (1) διδακτικό έτος, σε θέσεις εκπαιδευτικών των Π.Σ. και ΠΕΙ.Σ.

            Η ενέργεια αυτή συνδέεται με την απόφαση του ΥΠΑΙΘ να διπλασιάσει φέτος τον αριθμό των λεγόμενων Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων, μετατρέποντας –χωρίς τη σύμφωνη γνώμη εκπαιδευτικών, μαθητών και γονέων– κάποια γενικά σχολεία σε Πρότυπα ή Πειραματικά.

            Γιατί είναι αλήθεια ότι η προσπάθεια του υπουργείου Παιδείας να επεκτείνει το θεσμό των πρότυπων και πειραματικών σχολείων σε όλη τη χώρα και ο προκλητικός τρόπος υλοποίησής του προσέκρουσε στην αντίθεση των γονιών, των εκπαιδευτικών και των μαθητών, που αντέδρασαν δυναμικά με μαζικές κινητοποιήσεις σε μια σειρά από πόλεις.

            Αυτή η πολιτική, παρά τις διακηρύξεις της κυβέρνησης, δεν έχει καμία σχέση με την αναγκαία αναβάθμιση για όλα τα σχολεία ανεξάρτητα από την περιοχή, τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες, τη σύνθεση του μαθητικού πληθυσμού.

Πρότυπα – Πειραματικά: Πολιτική μάρκετινγκ για τις σχολικές μονάδες

            Τα πρότυπα–πειραματικά σχολεία είχαν κεντρική θέση και στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα της ΝΔ και υπογραμμίζουν, σήμερα,  υπό μία έννοια, την κεντρική νεοφιλελεύθερη διάσταση των προτεινόμενων αλλαγών. Δεν είναι μια εμμονή απλά του νέου προέδρου του ΙΕΠ, αλλά μια σαφής δήλωση αλλαγής πολιτικών και ιδεολογικών προτεραιοτήτων στο πεδίο του δημόσιου σχολείου.

            Το ΥΠΑΙΘ, σε μια προσπάθεια να κινητοποιήσει τις συνήθεις κοινοτοπίες με τις οποίες τρέφεται η κοινή γνώμη, σημείωσε ότι «στόχος μας είναι τα Πρότυπα και τα Πειραματικά Σχολεία να συμβάλλουν στον καλύτερο εκπαιδευτικό σχεδιασμό και την πιλοτική εφαρμογή της εκπαιδευτικής πολιτικής, ώστε να καλλιεργηθούν και διαχυθούν οι βέλτιστες εκπαιδευτικές μέθοδοι, πρακτικές και εργαλεία σε ολόκληρο το εκπαιδευτικό σύστημα. Με τον τρόπο αυτό αναβαθμίζεται η ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης για κάθε μαθητή και μαθήτρια».

            Ωστόσο όταν κανείς αποφασίσει να εκχερσώσει το χωράφι των ψεμάτων και των εξαπατήσεων ανακαλύπτει ότι η γενίκευση των Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων (που «πατάει» πάνω στα ιδεολογικά χνάρια του αντίστοιχου νομοθετήματος της Αννας Διαμαντοπούλου, η οποία το 2011 με τον νόμο 3966 άλλαξε άρδην το θεσμικό πλαίσιο των πειραματικών σχολείων) δεν είναι ξεκομμένη από την υπόλοιπη αντιεκπαιδευτική πολιτική. Συνδέεται άμεσα με την προσπάθεια να ενισχυθεί η διαφοροποίηση, η πολυκατηγοριοποίηση, η δημιουργία σχολείων πολλών ταχυτήτων καθώς τα σχολεία αυτά λειτουργούν ως προπομποί της δημιουργίας διαφορετικών σχολικών μονάδων με διακριτό θεσμικό προφίλ. Πέρα από την παραπάνω σύνδεσή της είναι σαφές ότι έχει και αρνητικές επιπτώσεις στις εργασιακές σχέσεις των εκπαιδευτικών, αλλά και στους μαθητές των σχολείων αυτών.

Το ιδεολογικό «πρετ-α-πορτέ» του ΥΠΑΙΘ

            Σε αντίθεση με όσα προβλέπονται από το νέο ΦΕΚ για τα Πρότυπα – Πειραματικά, είναι επιστημονικά παραδεκτό ότι τα πειραματικά σχολεία θα πρέπει να είναι συνδεδεμένα με τα Πανεπιστημιακά ιδρύματα ώστε να  εφαρμόζουν τα προτεινόμενα από αυτά  προγράμματα με βάση την παιδαγωγική έρευνα σε προσδιορισμένο χρονικό πλαίσιο  σε τυχαίο και αντιπροσωπευτικό δείγμα μαθητών. Τυχαίο πρέπει να είναι και το δείγμα των διδασκόντων σε αυτά. Επίσης, επιβάλλεται η περιοδική μετατροπή σχολείων της Δημόσιας εκπαίδευσης σε Πειραματικά. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούν να συμβάλουν στην  ποιοτική αναβάθμιση της παρεχόμενης γνώσης  σε όλη τη Δημόσια εκπαίδευση.

            Έχουν καμιά σχέση τα παραπάνω με όσα προωθεί το ΥΠΑΙΘ; Όχι, βέβαια!

            Στη συγκεκριμένη επιλογή αποτυπώνουν τον πυρήνα της ιδεολογίας τους, τη ζούγκλα του  ανταγωνισμού, το ένα σχολείο αντίπαλο στο άλλο, εκπαιδευτικούς ενάντια σε εκπαιδευτικούς. Πρόκειται για το γνωστό νεοφιλελεύθερο σχέδιο της κυβερνητικής πολιτικής που βασίζεται στην ιδιωτικοποίηση και στην κατηγοριοποίηση σχολείων και εκπαιδευτικών και στη συρρίκνωση των εργασιακών δικαιωμάτων. Ουσιαστικά η ίδρυση προτύπων σχολείων αποτελεί μία εκ των προτέρων κατηγοριοποίηση των σχολικών μονάδων.

            Η γενίκευση των Πρότυπων και Πειραματικών σχολείων σε κάθε περιοχή, η επιλογή και η συγκέντρωση των «καλών» μαθητών αντικειμενικά υποβαθμίζει το σύνολο των σχολείων, ανακατανέμει το μαθητικό δυναμικό, καταργεί τα γεωγραφικά όρια, ανοίγει το δρόμο για την επιλογή σχολείου από τους γονείς. Αντικειμενικά ανοίγει ο δρόμος για τη δημιουργία σχολείων πολλών ταχυτήτων, με διαφορετική χρηματοδότηση, διαφορετικό πρόγραμμα, διαφορετικά μαθήματα. 

            Είναι φανερό ότι την ίδια ώρα που το υπουργείο και κυβέρνηση επιχειρούν να «ξύσουν» τον δημόσιο, καθολικό και δωρεάν χαρακτήρα των δημόσιων σχολείων, από την άλλη φροντίζουν να φτιάξουν ειδικά σχολεία για λίγους και εκλεκτούς, που θα λειτουργούν με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια και με τις προδιαγραφές των ακριβών ιδιωτικών.

            Καθόλου άδικο δεν έχουν οι εκπαιδευτικές Ομοσπονδίες να αποκαλύπτουν τα «σχολικά ιερογλυφικά» του ΥΠΑΙΘ  στην κοινωνία και να προκαλούν ρωγμές στον κεντρικό σχεδιασμό για δημιουργία  σχολείων που θα μοιάζουν με σχολές κολύμβησης όπου θα τα καταφέρνουν μόνο τα ψάρια, όσοι, δηλαδή, έχουν έτοιμες τις μορφωτικές αποσκευές από το σπίτι.