Το 1980 ο Βρετανός Μαρξιστής ιστορικός Eric J. Hobsbawn είπε: “ Τα ανθρώπινα όντα δεν είναι σωστά σχεδιασμένα για τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής” . Λίγο αργότερα ο Έλληνας γελοιογράφος και σατιρικός συγγραφέας Μποστ (Μέντης Μποσταντζόγλου) άλλαξε λίγο την παραπάνω διατύπωση: “ Ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής δεν έχει σχεδιαστεί για τα ανθρώπινα όντα…”

Μετά από 30 περίπου χρόνια οι παραπάνω θεωρίες (και χιλιάδες ακόμα τόσες) έρχονται να επιβεβαιωθούν για πολλοστή φορά με τον πιο άγριο και απειλητικό τρόπο εις βάρος των χιλιάδων εκπαιδευτικών (και όλων των άλλων εργαζομένων βέβαια) που υπηρετούν στους “τουριστικούς παραδείσους” της νησιωτικής Ελλάδας και δη των Κυκλάδων.

Η αλήθεια είναι ότι ο τουρισμός στις Κυκλάδες τα τελευταία χρόνια γνώρισε μια πρωτόγνωρη και εκρηκτική ανάπτυξη – εκτίναξη. Τα στοιχεία που καταγράφονται σε μελέτη του ΙΤΕΠ (Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων) είναι ενδεικτικά:

“ Τη δεκαετία 2000-2015 τα ξενοδοχεία στις Κυκλάδες και στα Δωδεκάνησα αυξήθηκαν περίπου 15% . Μιλάμε για 2100 περίπου ξενοδοχεία, με 200.000 κλίνες , τα οποία και αντιστοιχούν στο 25% των ξενοδοχείων όλης της χώρας. Συνολικά στο Νότιο Αιγαίο τα 5άστερα ξενοδοχεία αυξήθηκαν κατά 764% την τελευταία δεκαπενταετία, τα οποία από 5 στις Κυκλάδες έφτασαν 56 το 2015 και στα Δωδεκάνησα από 9 το 2000 έφτασαν τα 65 το 2016. “

Όπως αναφέρει το Alfavita, όλη αυτή η “άγρια” και “εκρηκτική” τουριστική ανάπτυξη ήρθε να ενισχυθεί τα τελευταία χρόνια με την καθίερωση της λειτουργίας της νέας “πλατφόρμας” τουρισμού airbnb και ενός νέου καθεστώτος που ήρθε να δώσει νέες ευκαρίες ανάδειξης και εύκολου πλουτισμού νέων φιλόδοξων “ξενοδόχων” και “εντερπρενέρ”. Ο νεόκοπος “καπιταλισμός” των Κυκλάδων έδειξε γρήγορα τα “δόντια” και τις διαθέσεις του στους εργαζόμενους σε όλα τα νησιά και δη στους εκπαιδευτικούς.

Ειδικά τα τελευταία 8 μνημονιακά χρόνια, χρόνια πρωτοφανών περικοπών στους μισθούς των εκπαιδευτικών, που άγγιξαν μέχρι και το 40%, όπως και χρόνια παράλληλα καθιέρωσης και επέκτασης των ελαστικών σχέσεων εργασίας στην εκπαίδευση σε συνδυασμό με την αδιοριστία, η απόλυτα δυσανάλογη εκτίναξη της ακρίβειας στην περιοχή των Κυκλάδων κατέστησε τη ζωή και την καθημερινότητα των εκπαιδευτικών δυσβάσταχτη έως “αβίωτη”. Αυξήσεις στις τιμές των ακτοπλοϊκών εισιτηρίων, δυσθεώρητες αυξήσεις στα ενοίκια σπιτιών και δωματίων, αύξηση σε όλα τα τιμολόγια των “κοινωνικών” αγαθών (ΔΕΗ , νερό, τηλέφωνο) , κατάργηση του μειωμένου ΦΠΑ στα νησιά και επακόλουθη αύξηση στις τιμές όλων των αγαθών δημιούργησαν ένα “ασφυκτικό” πλαίσιο ζωής και εργασίας σε όλα σχεδόν τα νησιά των Κυκλάδων, με τα οξύτερα βέβαια προβλήματα να εντοπίζονται σε νησιά υπερμεγέθους τουριστικής ανάπτυξης όπως η Μύκονος, η Σαντορίνη, η Πάρος , η Μήλος.

Στη Σαντορίνη και τη Μύκονο η κατάσταση θύμιζε ένα “Φαρ Ουεστ” καπιταλισμού και αισχροκέρδειας ειδικά τα 3-4 τελευταία χρόνια, οπότε και έγιναν σχετικά αυξημένοι διορισμοί αναπληρωτών για τα σχολεία, από τις πρώτες μέρες του Σεπτέμβρη. Ελάχιστα διατιθέμενα σπίτια και δωμάτια προς ενοικίαση σε τιμές που ξεκινούσαν από 400 ευρώ για ένα “δωμάτιο” 15 τετραγωνικών μέτρων (χωρίς βέβαια να συμπεριλαμβάνονται λογαριασμοί μέσα στην τιμή), ήταν μια ενδεικτική και συνηθισμένη κατάσταση σε Σαντορίνη και Μύκονο. Συνάδελφοι που ήρθαν να αναλάβουν υπηρεσία βρίσκονταν μπροστά σε πρωτόγνωρα εξευτελιστικές και υποτιμητικές , για έναν εργαζόμενο, καταστάσεις, καθώς αναγκάζονταν να δαπανούν μεγάλα ποσά ήδη από τις πρώτες μέρες στα νησιά, αναζητώντας σπίτια προς ενοικίαση και πληρώνοντας ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια με ημερήσιο κόστος 50-100 ευρώ. Την ίδια στιγμή άλλοι συνάδελφοι αναγκάζονταν να επιστρατεύουν σκηνές και υπνόσακους τις πρώτες μέρες στα νησιά για τη διανυκτέρευσή τους, άλλοι αναγκάζονταν να διανυκτερεύουν σε κάμπινγκ ή μέσα στα αυτοκίνητά τους και άλλοι εξαναγκάζονταν σε παραίτηση και άρνηση ανάληψης υπηρεσίας.

Βέβαια η παραπάνω κατάσταση δεν άργησε να επεκταθεί ταχύτατα και σε άλλα νησιά που δεν αντιμετώπιζαν ανάλογο πρόβλημα μέχρι εκείνη τη στιγμή. Στη Μήλο η κατάσταση ήταν φέτος πρωτόγνωρα “εχθρική” για πολλούς συναδέλφους, με ιδιοκτήτες δωματίων ανάμεσα σε άλλα να μη νοικιάζουν δωμάτια για συναδέλφους με παιδιά, να ζητάνε υπερβολικά μεγάλα ποσά ή να αρνούνται να νοικιάσουν οποιονδήποτε χώρο για εκπαιδευτικούς. Στη Σίφνο και στην Πάρο η διάθεση δωματίων και σπιτιών ήταν εξαιρετικά περιορισμένη και τα διαθέσιμα καταλύματα ιδιαίτερα ακριβά.

Απέναντι στην παραπάνω πρωτοφανή και εξευτελιστική κατάσταση για τους συναδέλφους και τις συνθήκες ζωής και δουλειάς μας, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ αντί να θεσπίσει μια μόνιμη οικονομική ενίσχυση- δαπάνη για όλους τους συναδέλφους που υπηρετούν στις “δύσκολες” τουριστικές περιοχές της χώρας, ψήφισε ένα νομοσχέδιο που έδινε τη δυνατότητα στους Δήμους να αναλάβουν και να επιτελέσουν το έργο της στέγασης – σίτισης των αναπληρωτών εκπαιδευτικών στις συγκεκριμένες περιοχές, χρησιμοποιώντας δικά τους κονδύλια. Μάλιστα με προκλητικό και ακατανόητο τρόπο από την παραπάνω δυνατότητα εξαιρέθηκαν οι μόνιμοι εκπαιδευτικοί , που όπως είναι φυσικό, αντιμετωπίζουν στον ίδιο και μεγαλύτερο βαθμό όλα τα προβλήματα που προαναφέρθηκαν και αφορούν στη διαμονή και στην καθημερινή ζωή στα νησιά των Κυκλάδων.

Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Ελάχιστες, περιορισμένες και “σπασμωδικές” ενέργειες μέχρι στιγμής, από κάποιους Δήμους (Μύκονος, Σαντορίνη, ) που δεν αντιμετώπισαν επ ουδενί και επί της ουσίας το πρόβλημα. Οι αριθμοί το μαρτυρούν από μόνοι τους άλλωστε. Από τα 120 κενά που υπήρχαν ακόμα αρχές Οκτώβρη 2018 στις Κυκλάδες το 1/3 εντοπίζονταν σε Μύκονο και Σαντορίνη , όπου και ολόκληρα σχολεία υπολειτουργούν. Την περυσινή χρονιά 1 στους 7 αναπληρωτές που καλούνταν να αναλάβουν υπηρεσία στις Κυκλάδες παραιτούνταν ή δεν αναλάμβανε υπηρεσία. Φέτος τα στατιστικά είναι επίσης ενδεικτικά. Κατά την πρώτη φάση προσλήψεων αναπληρωτών στις Κυκλάδες παραιτήθηκαν 10 από τους 230 αναπληρωτές που κλήθηκαν, ενώ από τη δεύτερη φάση οι 7 από τους 35.

Ένας Λατίνος φιλόσοφος κάποια στιγμή είπε “ Όταν δεν αποδέχεσαι την πραγματικότητα, τόσο το χειρότερο για σένα, τόσο το χειρότερο και για την πραγματικότητα”.

Και ποια είναι επί του προκειμένου η πραγματικότητα;

Η παραπάνω κατάσταση δεν ήταν “πυροτέχνημα” όπως θέλουν να πιστεύουν και να λένε οι υπέρμαχοι της νεοφιλελεύθερης κουλτούρας και λογικής απέναντι στις ραγδαίες ζυμώσεις και εξελίξεις των τελευταίων ετών. Αντίθετα είναι το απόλυτα φυσικό και αναμενόμενο αποτέλεσμα μιας συνεχώς οξυνόμενης καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης στην παραγωγή, στην “ανάπτυξη” και περισσότερο απ όλα στην αντίληψη και την αντιμετώπιση των εργασιακών σχέσεων των εκπαιδευτικών, της δομής και της λειτουργίας του δημόσιου σχολείου. Ευέλικτες και ελαστικές σχέσεις εργασίας σε πρωτοφανώς μεγάλο βαθμό (ο ένας στους 6 εκπαιδευτικούς σήμερα είναι αναπληρωτής ή ωρομίσθιος) , αδιοριστία, συνεχείς περικοπές στους μισθούς και στα επιδόματα, συγχωνεύσεις και κλείσιμο σχολείων, αλλαγή του ασφαλιστικού συστήματος, υποχρηματοδότηση και υποβάθμιση του δημόσιου σχολείου σε συνδυασμό με την εκρηκτική και ανεξέλεγκτη τουριστική ανάπτυξη στα νησιά δημιούργησαν μια “εκρηκτική” και “επικίνδυνη” κατάσταση για τη ζωή και τη δουλειά όλων των εκπαιδευτικών, μόνιμων και αναπληρωτών, στις Κυκλάδες.

Απέναντι σε όλα αυτά μόνο μια λύση υπάρχει, ο μαζικός και ανυποχώρητος αγώνας του κινήματος και των σωματείων για την υπεράσπιση της ζωής και της δουλειάς μας, για την υπεράσπιση του δημόσιου σχολείου και του καθολικού δικαιώματος στη μόρφωση και τη γνώση.

Δημήτρης Παπαδημητρίου, καθηγητής στο Γυμνάσιο Μυκόνου, Πρόεδρος Α΄ ΕΛΜΕ Κυκλάδων