Ω, εσύ, γυναίκα, οπτασία λησμονημένη…

Μικρή παιδούλα, μάνα, κόρη αυριανή…

Μέσα στα σπλάχνα σου βογγούνε οι σκοτωμένοι

Και τραγουδούν οι αυριανοί μας ζωντανοί!

– Μενέλαος Λουντέμης,

απόσπασμα από το ποίημα

«Έρχονται οι γυναίκες στη Μακρόνησο»

Της Νίτσας Γαβριηλίδου

ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΣ – 30 ΓΕΝΑΡΗ 1950
«Απόψε χτυπούνε τις γυναίκες»

Η 30 Ιανουαρίου 1950 είναι η μέρα του ξυλοδαρμού των εξόριστων γυναικών στο κολασμένο νησί της Μακρονήσου. Στο ματοβαμμένο αυτό νησί της φρίκης και του τρόμου.
Στο ημερολόγιο, η μέρα αυτή είναι των Τριών Ιεραρχών, μα για μας τις εξόριστες, ήταν η χειρότερη μέρα της ζωής μας.

Για τη Μακρόνησο έχουν γραφτεί και ακουστεί πολλά. Κυρίως για τους άντρες πολίτες ή στρατιώτες. Λίγοι όμως φαίνεται γνωρίζουν πως στο κολαστήρι αυτό πάτησαν το πόδι τους και εξόριστες γυναίκες. Και το λέω αυτό, γιατί με ευκαιρία τις συναυλίες του Μίκη Θεοδωράκη στη Μακρόνησο, είχα διαβάσει τότε στον «Ταχυδρόμο» (τεύχος 184) ένα άρθρο του Ζακ Σαμουήλ με τίτλο «Αυτόπτης Μάρτυρας» και είχα μείνει με το στόμα ανοιχτό, διαβάζοντας τη λεζάντα μιας φωτογραφίας που έλεγε:

«Στη Μακρόνησο τα χρόνια που λειτούργησε ως Εθνικό Αναμορφωτήριο δεν υπήρχαν γυναίκες. Το προηγούμενο Σαββατοκύριακο όμως, σύζυγοι, αδελφές, κόρες πρώην κρατουμένων προσπάθησαν να χωρέσουν χρόνους πολλούς μέσα σε λίγες ώρες σ’ αυτό το νησί που ήταν τόπος εξορίας από την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας».

Ίσως η έκπληξη που δοκίμασα, διαβάζοντάς το τότε να είναι σήμερα το έναυσμα της επιθυμίας μου να πιάσω την πένα και ν’ αραδιάσω στο χαρτί, με ευκαιρία την επετειακή αυτή μέρα του ξυλοδαρμού των γυναικών, όσα σαλεύουν ακόμα στο νου, μια και οι μνήμες όσο πάνε θολώνουν. Τα χρόνια περνούν και τα «θα» που αναβάλλουμε για το μέλλον όλο και τελειώνουν.

Πάντως, είμαι σίγουρη πως το ίδιο θα αισθανόταν κάθε εξόριστη γυναίκα που έζησε σ’ εκείνο το κολαστήρι. Κι αυτό γιατί η Μακρόνησος μας άφησε άλλες αναμνήσεις. Μας άφησε βιώματα που δεν ξεκολλούν από το πετσί μας και η κάθε αναφορά τους ξεφλουδίζει ακόμα τις πληγές μας. Πάει μισός αιώνας και παραπάνω από τότε και οι φρικιαστικές εκείνες εικόνες που ζήσαμε εκεί δεν παύουν να μας συνοδεύουν ακόμα.Όπως ξέρουν όλοι, η Μακρόνησος δεν ήταν ένας απλός τόπος εξορίας. Ήταν ένα οργανωμένο σύστημα εξόντωσης των αντιφρονούντων αριστερών και κυρίως των κομμουνιστών. Ήταν μια μελετημένη καταπιεστική και ψυχολογική μάχη που δινόταν καθημερινά ενάντια στη συνείδηση και αξιοπρέπεια όλων μας, ενάντια στην αντοχή του ανθρώπου.

Τα δύσκολα εκείνα χρόνια της συμφοράς και των διωγμών βρέθηκαν μερικοί έξυπνοι εγκέφαλοι που συνέλαβαν την ιδέα κάτω από τα φώτα και τις οδηγίες Άγγλων και Αμερικάνων να δημιουργήσουν ένα σύστημα «Αναμόρφωσης» για όλα τ’ αγύριστα κεφάλια της αριστεράς, προκειμένου ν’ αναβαπτιστούν και ν’ αλλάξουν τα φρονήματά τους, τις ιδέες τους, τα ιδανικά τους. Να γίνουν άλλοι άνθρωποι. Να γίνουν εθνικόφρονες!

Και οι εγκέφαλοι αυτοί έκριναν σκόπιμο, στο σχολείο αυτό να μεταφέρουν και τις εξόριστες γυναίκες. Τη γενιά της Αντίστασης και της Κατοχής, που αντί να γονατίσουνε μπροστά της, ετοιμάσανε ρόπαλα να της επιτεθούν.

Τις γυναίκες αυτές τις μεταχειρίστηκαν με τον ίδιο βάναυσο τρόπο που μεταχειρίστηκαν και τους άντρες. Άλλωστε, ο Βασιλόπουλος μας το δήλωσε κατηγορηματικά μόλις φτάσαμε: «Να μην έχουμε αυταπάτες πως σαν γυναίκες θα μας σεβαστούν. Στη Μακρόνησο δεν υπάρχουν εύνοιες και διακρίσεις. Μας περιμένει αυτό που πάθαν χιλιάδες άντρες. Στο χέρι μας είναι να διαλέξουμε» και με έμφαση αποτελείωνε: «Πάντως, να ξέρετε πως εδώ είναι Μακρόνησος και όποιος δεν υπογράφει πεθαίνει».

Κι όπως μας το είπαν έτσι και το πραγματοποίησαν.

Οι μαστόροι αυτοί της βίας και του εγκλήματος δε σεβάστηκαν ούτε ηλικιωμένες γυναίκες, ούτε άρρωστες κατάκοιτες, ούτε παιδιά και μωρομάνες. Μας πέρασαν όλες από το ίδιο κόσκινο.

Καμιά μας δε θα ξεχάσει το φτερούγισμα εκείνο της ψυχής μας, όταν μας πλησίαζαν μέσα στη νύχτα οι Αλφαμίτες με τους φακούς κι αρπάζανε ανάμεσά μας, άλλες να τις πάνε στα γραφεία του Α2 για αλφάδιασμα, άλλες τις απομόνωναν σε σκηνές και τις χτυπούσαν κι άλλες τις στήναν και μπροστά μας για να βλέπουμε το βούρδουλα να πέφτει στα κορμιά τους.
Το βράδυ εκείνο που αποφάσισαν να χτυπήσουν τις γυναίκες, όλες οι σκηνές των φαντάρων, όλοι οι κλωβοί των ιδιωτών, ακόμη κι οι χαράδρες, όλα είχαν βουβαθεί παντελώς. Τη νύχτα εκείνη η σκέψη του καθενός πετούσε στις γυναίκες. Ο πατέρας που είχε την κόρη του, ο γιος τη μάνα, την αδελφή του, όλων η σκέψη βρισκόταν στον κλωβό των γυναικών. Το βράδυ εκείνο της 30 Ιανουαρίου του 1950 μία μόνο σκέψη κυριαρχούσε στη Μακρόνησο: «ΑΠΟΨΕ ΧΤΥΠΟΥΝΕ ΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ».

Το κράτος, παρότι είχε λήξει ο Εμφύλιος και δεν υπήρχε πλέον λόγος να μας κρατεί εξόριστες, έκρινε σκόπιμη τη μεταφορά μας στη Μακρόνησο για να ζήσουμε κι εμείς την «Αναμόρφωση» το σύστημα αυτό της βάναυσης βίας και κτηνωδίας, το σύστημα αυτό που υπήρξε όχι μόνο για τον τόπο μας, αλλά και διεθνώς η μεγάλη ντροπή της Ελλάδας.

Και για να μη μαθευτούν τα αίσχη της εποχής εκείνης κρατούν ακόμη ερμητικά κλειστά τ’ αρχεία της Μακρονήσου, για να γράφονται και να διαβάζονται πως στη Μακρόνησο δεν υπήρχαν γυναίκες!!!

Ευτυχώς που, τον καιρό αυτό, κυκλοφορούν από τη «Σύγχρονη Εποχή» οι δύο τόμοι του ιστορικού βιβλίου «Μακρόνησος. Ιστορικός τόπος» κι ελπίζω ο κύριος Ζακ Σαμουήλ να ενδιαφερθεί ν’ αναγνώσει.

Όσο για τ’ αποτελέσματα που έδωσε το «Αναμορφωτικό» τους σύστημα πάνω στις χιλιάδες των κρατουμένων, το απέδωσαν με την ψήφο τους ανάγλυφα οι «Δελτα-πίτες» στις εκλογές της 5ης Μαρτίου 1950.

Όλα τα παιδιά αυτά, που ζητωκραύγαζαν πότε υπέρ του Βασιλόπουλου κι άλλοτε υπέρ του Μπαϊρακτάρη, όλα τα παιδιά που τραγουδούσαν συντεταγμένα: «Μολυσμένη ως τώρα η ψυχή μας / θέλει βάπτισμα ξανά εθνικό, ναι εθνικό / φόβο πια δε θα έχει η φυλή μας / απ’ τον άτιμο κομμουνισμό /. Όλα τα παιδιά αυτά της ΕΠΟΝ και της Εθνικής Αντίστασης, που κάτω από άγρια βασανιστήρια είχαν κάνει τη δήλωση μετανοίας και που με τη νοσηρή κι εγκληματική του φαντασία ο Βασιλόπουλος πίστευε και μας έλεγε: «πως είχαν αποβάλει τον παλιό τους εαυτό για να ενταχθούν στους κόλπους της πατρίδας». Ψήφισαν όλα τη Δημοκρατική Παράταξη – το σύνθημα της ομάδας κρατουμένων – και τίναξαν τη Μακρόνησο και το σύστημά της στον αέρα.

– Ένα σπάνιο φωτογραφικό ντοκουμέντο, αδιάψευστος μάρτυρας της βάρβαρης εκτόπισης γυναικών, ακόμη και μικρών παιδιών, στο κολαστήρι της Μακρονήσου. Της Νίτσας ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΟΥ

-Εξόριστες γυναίκες στο αναμορφωτήριο του Α’ Τάγματος, Άνοιξη 1950, (ΑΣΚΙ/Φωτογραφικό Αρχείο Νίκου Μάργαρη)

e-prologos.gr

Βρήκατε ενδιαφέρον το άρθρο; Μοιραστείτε το