Άλλη μια καινοτομία στο όνομα της παιδαγωγικής ευαισθησίας σερβίρει ως πολύτιμο δώρο στην εκπαιδευτική κοινότητα το ΥΠΑΙΘ, αυτή τη φορά με το επίχρυσο περιτύλιγμα της παιδαγωγικής μέριμνας και της αναβάθμισης της σχολικής ζωής. «Φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας» όμως, όταν τέτοια αγαθά «προσφέρονται» από ένα υπουργείο που κατεδαφίζει και ξεπουλά το δημόσιο σχολείο κι από μια Υπουργό που αγνοεί βασικές αρχές της Παιδαγωγικής και αποκλείει ρατσιστικά χιλιάδες αγωνιζόμενους εφήβους από την εκπαιδευτική διαδικασία ενώ τους απαντά με ΜΑΤ, δακρυγόνα και παιδοκυνηγητό όταν διεκδικούν τη ζωή τους στις Πύλες του Υπουργικού Μεγάρου της. Και το όνομα του δώρου αυτού; «Σύμβουλος Σχολικής Ζωής», Υπουργική Απόφαση 129431/ΓΔ4, Αριθμός ΦΕΚ 4183Β΄/ 28-09-2020.
Για να δούμε τι μας σερβίρει λοιπόν το ΥΠΑΙΘ;
Διαβάζουμε έκπληκτοι πως:
1.«Ο Σύμβουλος Σχολικής Ζωής συμβουλεύει, καθοδηγεί και ενημερώνει μαθητές, γονείς και κηδεμόνες σε θέματα παιδαγωγικής αντιμετώπισης ζητημάτων σε τομείς που απασχολούν τη σχολική μονάδα, όπως ενδεικτικά, η διαχείριση κρίσεων και πρόληψη ακραίων συμπεριφορών, μαθησιακές δυσκολίες, συμπερίληψη και ενσωμάτωση, μαθητές με ιδιαίτερες δυνατότητες, κλίσεις και ταλέντα, μετάβαση σε άλλες βαθμίδες, σχολική κινητικότητα, συμβουλευτική και ομάδες γονέων και παράλληλα συμβάλλει στην καλλιέργεια σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας».
Και αναρωτιόμαστε, μήπως ό,τι περιγράφεται παραπάνω δεν αποτελεί αναπόσπαστο έργο της δουλειάς των εκπαιδευτικών στα πλαίσια μιας μόνιμης και διαρκούς παιδαγωγικής σχέσης με μαθητές και γονείς; Ή μήπως το ΥΠΑΙΘ αμφισβητεί τον αυτονόητο παιδαγωγικό ρόλο του δασκάλου; Γιατί, αν τον αμφισβητεί, τότε δηλώνει εμμέσως πως δεν είναι έργο του εκπαιδευτικού ό,τι περιγράφεται και άρα οφείλει να προσλάβει τους πλέον ειδικούς σε κάθε σχολική μονάδα.
Μια εύσχημη και καλοστημένη παιδαγωγική ρητορική ωστόσο, η οποία δε θα άφηνε ασυγκίνητο και τον πλέον κακοπροαίρετο ή καχύποπτο αναγνώστη, περιβάλλει και επισκιάζει μια φράση που μετατρέπει σε δούρειο ίππο τον συγκεκριμένο θεσμό και δεν είναι άλλη από τη φράση «διαχείριση κρίσεων και πρόληψη ακραίων συμπεριφορών». Τι εννοεί ο νομοθέτης με τους δυο παραπάνω όρους που επαναλαμβάνονται διάσπαρτοι και συγκαλυμμένοι σε διάφορα χωρία της απόφασης; Σε μια διασταλτική έστω ερμηνεία τους, «ακραία συμπεριφορά» και «κρίση» συνιστά για παράδειγμα μια ενδοσχολική διεκδίκηση εκ μέρους των μαθητών ή μια αγωνιστική κινητοποίησή τους με οποιαδήποτε μορφή. Και τότε επεμβαίνει ο σύμβουλος σχολικής ζωής που οφείλει να εμπλέξει όλη τη σχολική κοινότητα, μετατρέποντας το σύλλογο διδασκόντων σε όργανο ελέγχου και καταστολής των μαθητικών αντιστάσεων και συμπεριφορών, συνεπικουρώντας ταυτόχρονα το ρόλο του Διευθυντή της σχολικής. μονάδας. Μια συμμετοχή-συνενοχή που καταλήγει σε συνδιαχείριση στο πλέον αντιδραστικό και αντιπαιδαγωγικό έργο της εποπτείας, της καταστολής και της πειθάρχησης των μαθητών μας.
2. Ανάμεσα στις αρμοδιότητες του Συμβούλου, διαβάζουμε την «υποστήριξη μέσα από κοινωνικοπαιδαγωγικά προγράμματα, μεθόδους και πρακτικές για τη δημιουργική σύνδεση σχολείου, οικογένειας και κοινότητας και την συνεργασία τους, με στόχο τη διαχείριση κρίσεων, δηλαδή την πρόληψη κάθε τύπου αντικοινωνικών συμπεριφορών…»
Mέχρι σήμερα ο εκπαιδευτικός διαχειρίζεται εκατοντάδες ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα των παιδιών και των οικογενειών τους με στόχο τη μέγιστη παιδαγωγική και ψυχολογική υποστήριξη των μαθητών του στα πλαίσια του παιδαγωγικού του έργου. Στο εξής καλείται όλη η σχολική κοινότητα να επεξεργάζεται αυτά τα δεδομένα και να τα «εκθέτει» κατά τη φάση της συνεργασία της με άλλους φορείς, όπως ο δήμος, οι σύλλογοι Γονέων, οι συντονιστές κ.λπ. Αν αυτή η τακτική συνιστά σεβασμό στην προσωπικότητα των μαθητών και προστασία ανηλίκων από οποιαδήποτε δημόσια έκθεση, τότε μάλλον εμείς αντιλαμβανόμαστε με άλλους όρους τη φράση παιδαγωγική ευθύνη και βρισκόμαστε σε βαθιά επιστημονική διάσταση με τους ειδικούς του ΥΠΑΙΘ.
3. Προχωρώντας στις αρμοδιότητες του συμβούλου σχολικής ζωής διαβάζουμε πως αναλαμβάνει «συμβουλευτική καθοδήγηση, ενημέρωση, υποστήριξη μαθητών, γονέων και κηδεμόνων…μέσα από κοινωνικοπαιδαγωγικά προγράμματα, μεθόδους και πρακτικές…, κοινωνική ένταξη, συμπερίληψη και ενσωμάτωση μαθητών μέσα από προληπτικές αλλά και συμβουλευτικές κοινωνικοπαιδαγωγικές δράσεις,… συνεργασία και η υποστήριξη των οικογενειών, σχεδιασμό και η υλοποίηση επιμορφωτικών δράσεων, … να συνεργάζεται με τους Συμβούλους Σχολικής Ζωής όμορων σχολικών μονάδων ευθύνης του Συντονιστή Εκπαιδευτικού Έργου, …να παίρνει την πρωτοβουλία να συγκαλεί συσκέψεις με τους παραπάνω, να επιμορφώνεται σε περιοδική βάση» κ.λπ, κ.λπ.
Ακόμη κι αν πάρει κανείς στα σοβαρά τον θεσμό του Συμβούλου, διαπιστώνει πως η υλοποίηση των αρμοδιοτήτων και καθηκόντων που αναλαμβάνει απαιτεί τουλάχιστον ένα καθημερινό οκτάωρο αφοσίωσης στο έργο του, εφόσον μας ενδιαφέρει μια ουσιαστική και όχι προσχηματική εφαρμογή του. Υπάρχει εκπαιδευτικός που διαθέτει αυτό τον πλεονάζοντα χρόνο στα σχολεία των εξοντωτικών ωραρίων, της Παιδαγωγικής ευθύνης, των εφημεριών, των εξωδιδακτικών καθηκόντων, της μετακίνησης σε διάφορα σχολεία για συμπλήρωση ωραρίου; Ή μήπως ο εκπαιδευτικός θα προλάβει να φέρει σε πέρας τα καθήκοντά του στον χρόνο απαλλαγής του από τις εφημερίες, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το διάταγμα; Μήπως το ΥΠΑΙΘ αγνοεί τις ήδη εντατικοποιημένες και εξουθενωτικές συνθήκες εργασίας των μάχιμων εκπαιδευτικών της τάξης; Αν το ΥΠΑΙΘ έχει όντως σχέση με την σχολική πραγματικότητα της βάσης και δεν την αγνοεί, τότε μένει να συμπεράνουμε πως ο θεσμός αυτός εισάγεται προσχηματικά και θυσιάζεται στο βωμό μιας φτηνής επικοινωνιακής διαχείρισης σοβαρών εκπαιδευτικών πολιτικών που αφορούν τη νέα γενιά.
Ο στόχος μιας τέτοιας διαχείρισης είναι διπλός: από τη μια παρουσιάζει στην κοινωνία μια εξωραϊσμένη εικόνα των πλέον αντιδραστικών εκπαιδευτικών πολιτικών που εφαρμόζει, με μηδαμινό άλλωστε κόστος, αφού οι δαπάνες για το δημόσιο σχολείο συρρικνώνονται συστηματικά για να περισσέψει κανένα ευρώ για τις ιδιωτικές επιχειρήσεις που εισβάλλουν από την πίσω πόρτα η μια μετά την άλλη, κι από την άλλη, αξιοποιώντας με τέχνη το δόγμα της «ατομικής ευθύνης», επιδιώκει να μεταθέσει για άλλη μια φορά την ευθύνη για τα προβλήματα της ενδοσχολικής κοινότητας αποκλειστικά και μόνο στους εκπαιδευτικούς – να μην ξεχνάμε πως επιλέγουν οι ίδιοι τον σύμβουλο με διαδικασίες προσοντοαξιολόγησης- που καλούνται να αναλάβουν πολλαπλούς και επικίνδυνους ρόλους κρατώντας λεπτές ισορροπίες στο τεντωμένο σκοινί ενός ήδη ποδοπατημένου δημόσιου σχολείου που έχει αφεθεί στη μοίρα του και στα νύχια των ιδιωτικών συμφερόντων.
Ο κόσμος της εκπαίδευσης όμως δεν αποτελείται από ιθαγενείς που θα ξεγελαστούν από τις χάντρες και τα καθρεφτάκια που τους μοιράζουν οι κονκισταδόροι για να τους αρπάξουνε την Γη. Τη γη τους την ξέρουν πολύ καλά οι ίδιοι που την περπατάνε και την οργώνουν καθημερινά ξυπόλητοι με το περίσσευμα της ψυχής τους, όπως πολύ καλά γνωρίζουν από πρώτο χέρι και τις προθέσεις των κονκισταδόρων με τους εκβιασμούς, τις απειλές και τον εκφοβισμό δασκάλων και μαθητών στα αστυνομικά τμήματα, το φακέλωμα και τον αποκλεισμό των μαθητών που αγωνίζονται.
Αλήθεια, ποιος πιστεύει πως ένα Υπουργείο που καταδιώκει τα δεκαπεντάχρονα στους δρόμους με τα ΜΑΤ, διαθέτει δημοκρατική ευαισθησία και ενδιαφέρεται για την παιδαγωγική αναβάθμιση του σχολείου; Είναι ολοφάνερο πως ο πραγματικός του στόχος είναι να μεταφέρει τους κατασταλτικούς μηχανισμούς στην καρδιά της κοινότητας μετατρέποντας τους εκπαιδευτικούς σε παιδονόμους-ελεγκτές των μαθητικών στάσεων και συμπεριφορών πίσω από τη μάσκα του Συμβούλου Σχολικής ζωής. Ταυτόχρονα απαλλάσσει τον εαυτό του από την ευθύνη της αύξησης των δαπανών για τη δημιουργία των υποδομών που απαιτούνται για τη διαχείριση των αυξημένων αναγκών της ενδοσχολικής ζωής, μετακυλίοντας τις ευθύνες στους ώμους των εκπαιδευτικών τους οποίους καθιστά συνδιαχειριστές με το Διευθυντή στο σύστημα απονομής ποινών και δημιουργώντας μια απατηλή εικόνα παιδαγωγικής μέριμνας απέναντι στην κοινωνία, στους γονείς και τα παιδιά τους.
Ο θεσμός αυτός αργότερα, στην φάση της αυτοαξιολόγησης, θα λειτουργήσει ως ‘’δούρειος ίππος ‘’ για την επίρριψη ευθυνών στους εκπαιδευτικούς αναφορικά με όλες τις αδυναμίες που υπάρχουν στα σχολεία μας.
Χωρίς διεύρυνση του θεσμού της ενισχυτικής διδασκαλίας, χωρίς μείωση του αριθμού των μαθητών ανά τμήμα, χωρίς υποστηρικτικές δομές , χωρίς επιμόρφωση κτλ όλα τα θέματα θα πρέπει να αντιμετωπιστούν εκ των ενόντων χωρίς ουσιαστικά να μας παρέχεται καμία υποστήριξη. Αναλαμβάνουμε δηλ. υποχρεώσεις που ναι μεν ως παιδαγωγοί έχουμε, αλλά τώρα πια επίσημα χρεωνόμαστε τα πάντα , ενώ η Πολιτεία έχει βρει τα ‘’πολυεργαλεία’’, εμάς ΄, όχι για να λύνει τα προβλήματα της εκπαιδευτικής κοινότητας, αλλά για να φαίνεται ότι παράγει έργο και νοιάζεται για τη σωστή διαμόρφωση των αυριανών πολιτών.
Οι εκπαιδευτικοί, με απόλυτη συναίσθηση του παιδαγωγικού μας ρόλου δε θα επιτρέψουμε να χρησιμοποιηθούμε ως όχημα και να γίνουμε συνένοχοι σε έναν θεσμό αντίστοιχο των fake news που αποδομεί στην πράξη τον πυρήνα αυτού του ρόλου μας πίσω από τη μάσκα της παιδαγωγικής αναβάθμισης και αποτελεί τμήμα του παζλ των αντιδραστικών και αντιεκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων στην καρδιά του σχολείου.
Άρτεμις Καλοφύρη
e-prologos.gr