Του Γιώργου Κ. Καββαδία*

Πρόσκληση προς τα σχολεία για τον χαρακτηρισμό τους ως Πρότυπων ή Πειραματικών Σχολείων εξέδωσε την Παρασκευή 26/2/2021 το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Σύμφωνα με το υπ. Παιδείας, το δίκτυο των Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων ενισχύθηκε και διευρύνθηκε.  Τα Πρότυπα Σχολεία, από 4 μόνο στην Αθήνα και ένα στα Ιωάννινα, επεκτάθηκαν σε 28 σε όλη τη χώρα ενώ προβλέφθηκε και η δημιουργία Πρότυπων ΕΠΑΛ, και παράλληλα λειτουργούν 34 Πειραματικά Σχολεία.

Αναλυτικά διαβάστε το ΦΕΚ με τα κριτήρια ΕΔΩ

Δηλώσεις Ν. Κεραμέως – Ζ. Μακρή για τα Πρότυπα Πειραματικά Σχολεία

Η Υπουργός Νίκη Κεραμέως δήλωσε: «Από σήμερα η προοπτική γίνεται πραγματικότητα. Δημόσια σχολεία της χώρας μπορούν πλέον να χαρακτηριστούν ως Πρότυπα ή Πειραματικά, πληρώντας συγκεκριμένα ποιοτικά κριτήρια, με σημαντικότερη παράμετρο σε αυτήν τη μεταρρύθμιση την προσπάθειά τους να βελτιωθούν. Επιδίωξή μας, τα Πρότυπα και τα Πειραματικά Σχολεία, θεσμός που έχει αγκαλιαστεί όλα τα χρόνια λειτουργίας του από την κοινωνία, να δημιουργηθούν σε όλες τις Περιφέρειες και να επεκταθούν, διαχέοντας τις καλές τους πρακτικές σε όλο το σχολικό δίκτυο της χώρας, ώστε να ενισχυθεί οριζοντίως για κάθε μαθητή και κάθε μαθήτρια η ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης.»

Η Υφυπουργός Ζέττα Μακρή δήλωσε: «Πιστοί στο όραμά μας για ποιοτική εκπαίδευση, ενισχύουμε τον θεσμό των Προτύπων και Πειραματικών Σχολείων και προτρέπουμε τα δημόσια σχολεία της χώρας να ανταποκριθούν στην πρόσκληση ενδιαφέροντος για τον χαρακτηρισμό των σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ως Πρότυπων και Πειραματικών και να αξιοποιήσουν την ευκαιρία αναβάθμισής τους με υψηλά παιδαγωγικά και εκπαιδευτικά κριτήρια.»

Η αλήθεια για τα Πρότυπα και Πειραματικά «κέντρα αριστείας»

Τα πρότυπα σχολεία λειτουργώντας ως «κέντρα αριστείας» που εμπράκτως προσελκύουν μαθητές από τα μεσαία και ανώτερα οικονομικά κοινωνικά στρώματα, αποκομμένα από τη δημόσια εκπαίδευση, συμβολίζουν τον ταξικό χαρακτήρα του εκπαιδευτικού συστήματος. Είναι ενταγμένα στις κατευθύνσεις της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του ΟΟΣΑ και του ΔΝΤ  για διαφοροποιημένα σχολεία, για σχολεία «αρίστων». Τα πρότυπα-πειραματικά, αποκομμένα από το εκπαιδευτικό σύστημα (όλα ρυθμίζονται από τη Διοικούσα Επιτροπή Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων ΔΕΠΠΣ, που διορίζει  ο Υπουργός ) λειτουργούν ως πολιορκητικός κριός για γενίκευση της αξιολόγησης και της ανταγωνιστικής λειτουργίας των σχολείων νομιμοποιώντας και εντείνοντας την κοινωνική ανισότητα στην εκπαίδευση.

Οι  θιασώτες της ανισότητας και του εκπαιδευτικού ρατσισμού προβάλλουν την ιδέα της «αριστείας» ως αυτονόητη. Η αντίληψη της φυσικής επιλογής των ισχυρών, των «αρίστων» που κυριαρχούν εξαφανίζοντας τους αδύνατους είναι το θεωρητικό υπόβαθρο του Ναζισμού που ματοκύλισε και συνεχίζει να ματοκυλά την ανθρωπότητα. Σε αυτό το πλαίσιο το κράτος σκοπό έχει να προστατέψει αυτή τη φυσική πραγματικότητα προκειμένου μέσω του αγώνα για επιβίωση και επιβολή να κυριαρχήσουν οι «άριστοι», οι ισχυροί και η κοινωνία να εξαγνιστεί από τους αδύνατους που την υπονομεύουν.

Αὲν ριστεύειν κα πείροχον μμεναι λλων (Όμηρος, Ιλιάδα)

Στην ομηρική κοινωνία οι ευγενείς λέγονταν ”άριστοι”. Ο λαός δηλωνόταν με τους όρους ”λαός”, ”δήμος”, ”πληθύς”, ”πολλοί”. Οι ευγενείς ήταν οι κατεξοχήν πολεμιστές, που διέθεταν αρετή.  Η ακριβής αρχική σημασία της λέξης αρετή ήταν: ικανότητα πρόκλησης αρής,  ολέθρου (φόνου και καταστροφής). Επειδή όμως η αρή είναι η προϋπόθεση της επιβίωσης, της νίκης στις αγροτικές κοινωνίες, η ικανότητα της πρόκλησης αρής, η αρετή,  κατέληξε να δηλώνει την ίδια την ικανότητα, την υπεροχή, την δεξιότητα και ο άριστος τον ικανότερο, τον καλλίτερο.

Στους φεουδαρχικούς καιρούς ήταν εύκολο να διακρίνει κανείς τους λίγους από τους πολλούς. Οι άνθρωποι γεννιόντουσαν βαρόνοι, μαρκήσιοι και κόμητες ή γεννιόντουσαν δουλοπάροικοι, και πέθαιναν έτσι ακριβώς, όπως είχαν γεννηθεί, αριστοκράτες ή του λαού. Η κυρίαρχη ιδεολογία της φεουδαρχικής κοινωνίας αναπαυόταν στη βεβαιότητα πως η θεία Πρόνοια φρόντισε να μοιράσει διαφορετικά ταλέντα στον άνθρωπο κατά τον ίδιο τρόπο που μοίρασε τα διάφορα δέντρα στη φύση, με τέτοιο τρόπο που κάθε ταλέντο “θεϊκό χάρισμα”, όπως κάθε δέντρο, έχει τις ιδιότητές του και βέβαια τα αποτελέσματα που απορρέουν απ’ αυτά. Πάνω σ’ αυτή την αυθαίρετη θεωρία του “θεϊκού χαρίσματος” που έπαιρνε τη μορφή των “εξαιρετικών” ατόμων, οι κυρίαρχοι του φεουδαλισμού αναγνώριζαν στον εαυτό τους, το δικαίωμα να κατέχουν τα πρωτεία στην κοινωνία καθώς και το δικαίωμα να μεταβιβάζουν κληρονομικά τα προνόμιά τους.

Οι φιλελεύθεροι των προηγούμενων εποχών και οι νεοφιλελεύθεροι της εποχής μας πάντα ήθελαν μια εκπαίδευση για «λίγους και εκλεκτούς». Ένα σχολείο που αποκλείει τους «κοινωνικά αδύνατους». Και σήμερα κραδαίνουν την «αριστεία», υπονοώντας ότι αυτοί οι ίδιοι είναι οι «άριστοι» και οι άλλοι, μηδαμινοί και ασήμαντοι.

Η Αριστεία και η σχολική επίδοση δεν είναι ατομική υπόθεση…

Βέβαια, σήμερα έχει αποδειχθεί από δεκάδες μελέτες ότι οι δοκιμασίες (test) νοημοσύνης δεν είναι καθόλου “ουδέτερες” κοινωνικά και πως η “καθαρή” ευφυΐα δεν είναι ποσότητα μετρήσιμη. Οι δοκιμασίες (test) δεν έχουν ακρίβεια, ούτε αντικειμενικότητα, δεν έχουν επιστημονική αξία σαν εργαλεία μέτρησης της νοητικής ικανότητας και σαφώς οι διαφορές που πιστοποιούν είναι κοινωνικές διαφορές, όπως και τα κριτήρια – στα οποία στηρίζονται και με τα οποία διαφοροποιούν τα άτομα – είναι κοινωνικά. Oι δοκιμασίες νοημοσύνης αποδεικνύουν συστηματικά ότι οι φτωχοί είναι κουτοί και οι πλούσιοι έξυπνοι. Από αυτό, βέβαια, θα μπορούσε να βγει ένα συμπέρασμα – μεταξύ σοβαρού και αστείου – που θα υποστήριζε, πως η φύση μοιράζει στα άτομα την ευφυΐα με κριτήρια ταξικά, εθνικά ή φυλετικά.

Δεκάδες έρευνες και μελέτες έχουν δείξει ότι η σχολική επίδοση είναι συνάρτηση της κοινωνικής προέλευσης των μαθητών. Η κοινωνική ανισότητα διευθύνει τη σχολική. Επομένως, η σχολική επιτυχία ή η αποτυχία δε γίνεται κατανοητή παρά μόνον εάν τη θεωρήσουμε ως ένα φαινόμενο κοινωνικά προσδιορισμένο.

Για ποιο σχολείο;

Δεν είναι ανάγκη να είναι κανείς μαρξιστής ή επαναστάτης για να απορρίψει όλες αυτές τις ρατσιστικές αντιλήψεις περί «αριστείας» , «καλών» και «κακών» μαθητών που πλασάρουν οι κάθε λογής συντηρητικοί. Από τον διαφωτισμό και τον αστικό ανθρωπισμό διδασκόμαστε ότι όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι.

Από τη πλευρά του κόσμου της εργασίας χρειάζεται να διαμορφωθεί ένα ευρύ μορφωτικό κίνημα παιδείας με μια εκπαιδευτική διακήρυξη για τα δικαιώματα και τις μορφωτικές ανάγκες της νέας γενιάς προβάλλοντας το στρατηγικό αίτημα «μόρφωση και  δουλειά για όλους» . Για ένα σχολείο ενιαίο δωδεκάχρονο δημόσιο δωρεάν που θα χωράει όλα τα παιδιά χωρίς φραγμούς και διακρίσεις και θα μορφώνει ολόπλευρα. Πραγματικά δημόσιο και δωρεάν που να ανταποκρίνεται στην ανάγκη του ανθρώπου να ανακαλύπτει τους νόμους κίνησης της φύσης και της κοινωνίας, να τους χρησιμοποιεί για να καλυτερέψει την ανθρώπινη ζωή, που να δημιουργεί δημοκρατικά ελεύθερες προσωπικότητες, ανθρώπους που να μαθαίνουν να συνεργάζονται, να σέβονται τη διαφορετικότητα και να δουλεύουν συλλογικά για την προσωπική, αλλά και κοινωνική απελευθέρωση και ευτυχία.

* Ο Γιώργος Κ. Καββαδίας είναι φιλόλογος, μέλος της ΣΕ του περιοδικού «Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης» και  του «Εκπαιδευτικού Ομίλου».

e-prologos.gr

Βρήκατε ενδιαφέρον το άρθρο; Μοιραστείτε το