Οι δωσίλογοι και οι χρυσές ευκαιρίες της Κατοχής
Δημήτρης Μαριόλης
Παναγιώτης Σάμιος, Αγοραπωλησίες Ακινήτων 1941-1944. Οι «χρυσές» ευκαιρίες της Κατοχής, εκδόσεις Εταιρεία Σύγχρονης Ιστορίας, Αθήνα, 2019, σ. 285
Η κατοχή παρείχε τις δυνατότητες για ευρύτατες κοινωνικές ανακατατάξεις. Μέσα σε συνθήκες απόλυτης ένδειας, οικονομικής λεηλασίας από τον κατακτητή και πρωτοφανούς έκτασης καταστροφής παραγωγικών δυνάμεων, με όχημα τον δωσιλογισμό και τη συνεργασία με τις κατοχικές αρχές, μια νέα αρπακτική αστική τάξη αναδύεται. Μια αστική τάξη η οποία πλούτισε αποσπώντας κέρδη με τις ανορθόδοξες μεθόδους εύκολης και γρήγορης συσσώρευσης κεφαλαίου που αντιστοιχούσαν στην εποχή: εκβιασμός, κατάδοση, μαύρη αγορά, αποθεματοποίηση, δηλαδή συγκέντρωση αποθεμάτων αγαθών, π.χ. λαδιού, και διάθεσή τους σε υψηλές τιμές ή εξαφάνισή τους από την αγορά. Σε αυτό το πλαίσιο, των αντιφάσεων αλλά και των ευκαιριών που προσέφεραν οι ιδιόμορφες συνθήκες της κατακτητικής οικονομίας, η πρωτοφανής σε μέγεθος μεταβίβαση πλούτου δημιουργεί νέα κοινωνικά δεδομένα που θα επηρεάσουν καθοριστικά τις πολιτικές εξελίξεις μετά την απελευθέρωση.
Στο βιβλίο του Παναγιώτη Σάμιου «Αγοραπωλησίες Ακινήτων 1941-1944 – οι «χρυσές» ευκαιρίες της Κατοχής» δίνονται αναλυτικά και πλήρη στοιχεία για τις πηγές πλουτισμού των οικονομικών δωσίλογων και για τις αγοραπωλησίες ακινήτων που έγιναν κατά τη διάρκεια της Κατοχής.
Αποκαλύπτεται το μέγεθος και η έκταση της υφαρπαγής περιουσιών την περίοδο της Κατοχής, όταν περίπου 350.000 ακίνητα, κόποι μιας ζωής, άλλαξαν χέρια κάτω από συνθήκες εξαθλίωσης, πείνας, λιμού και εκβιασμών, κυριολεκτικά για ένα κομμάτι ψωμί, λίγα δράμια λάδι και μερικές χούφτες σταφίδες. Παρουσιάζονται αναλυτικά τα στοιχεία για τις πηγές πλουτισμού των οικονομικών δωσίλογων αλλά και οι διαδικασίες πώλησης ακινήτων και μεταβίβασης περιουσιών. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η κοινωνική διαστρωμάτωση των αγοραστών. Από τα στοιχεία προκύπτει, ότι περίπου 5.000 άτομα βγήκαν από την Κατοχή πολύ πλουσιότερα αγοράζοντας πάνω από τέσσερα ακίνητα ο καθένας.
Στο βιβλίο περιγράφεται ο τρόπος που αντιμετωπίστηκε αυτό το ακανθώδες ζήτημα μετά την Απελευθέρωση από τις κυβερνήσεις. Επίσης παρουσιάζονται, ανάμεσα στα άλλα, οι υποσχέσεις για την επιστροφή των ακινήτων, η οργάνωση των πωλητών αλλά και των αγοραστών σε ομοσπονδίες για τη διεκδίκηση των σπιτιών, οι νομοθετικές προσπάθειες μετά το 1946, ο τελικός συμβιβασμός το 1949, ο δικαστικός αγώνας, οι περιπέτειες των αγωγών και οι αποφάσεις του Πρωτοδικείου Αθηνών.
Πηγή: e-lesxi.gr
